Είμαστε πράγματι παιδιά του Σύμπαντος. Γιατί είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος, ο σύγχρονος φυσικός και αστρονόμος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, είναι από τις προσωπικότητες παγκοσμίου κύρους για τις οποίες πρέπει να επαίρεται η Ελλάδα του αφρού και της κυριαρχίας των αχρήστων που βρίσκονται συνεχώς στην επικαιρότητα στους καιρούς τούτους. Αντλούμε, προς τιμήν του, ένα μικρό απόσπασμα από μια ανάρτηση του ιδίου στο Facebook (7 Ιουλίου 2012):
Φαντασθείτε, όμως, για λίγο τη Γη όπως φαίνεται από το Διάστημα: ένας γαλάζιος σφαιρικός κόσμος, μετέωρος στο σκοτάδι του Διαστήματος. Ο Καρλ Σαγκάν, ένας πραγματικά φωτισμένος Αμερικανός αστρονόμος, έλεγε ότι αυτός πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, πάνω σ’ αυτή την γαλαζόλευκη σφαίρα βρίσκονται όλοι όσους αγαπάτε, όλοι όσους γνωρίζετε, καθένα από τα δισεκατομμύρια των ανθρώπινων όντων που έχουν ζήσει μέχρι τώρα. Κάθε είδους θρησκεία και ιδεολογία, κάθε είδους οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πειραματισμοί, κάθε κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, κάθε ήρωας και προδότης, κάθε δημιουργός και καταστροφέας πολιτισμών, κάθε βασιλιάς και δουλοπάροικος, κάθε ζευγάρι ερωτευμένων, κάθε πατέρας και μητέρα, κάθε παιδί, κάθε εφευρέτης και εξερευνητής, κάθε ηθικολόγος και κάθε διεφθαρμένος πολιτικός, κάθε σουπερστάρ και κάθε βεντέτα της μικρής και της μεγάλης οθόνης. Κάθε άγιος αλλά και κάθε αμαρτωλός στην ιστορία της ανθρωπότητας έζησε πάνω σ’ αυτήν τη γαλαζόλευκη σφαίρα, πάνω σ’ αυτόν τον απειροελάχιστο κόκκο άμμου, στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος με τα δισεκατομμύρια των γαλαξιών, τα τρισεκατομμύρια των άστρων και τους τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων πλανήτες.
Η Γη μας, δηλαδή, δεν είναι παρά μία απειροελάχιστα μικροσκοπική θεατρική σκηνή στο απείρως τεράστιο κοσμικό θέατρο του Σύμπαντος. Ένα ζωντανό διαστημόπλοιο που κουβαλάει με ασφάλεια όλα τα είδη ζωής που βρίσκονται πάνω του εδώ και 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Εκείνο, όμως, που ο περισσότερος κόσμος δεν έχει κατανοήσει πλήρως είναι ότι ο άνθρωπος, το περιβάλλον, η Γη, δεν είναι παρά μια ασημαντότητα στην έκταση του Σύμπαντος, σημαντική μόνο για μάς που ζούμε αυτή τη στιγμή πάνω της. Παρ' όλα αυτά, σκεφτείτε ότι όλα τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται το ανθρώπινο σώμα φτιάχτηκαν στο εσωτερικό των άστρων. Στη διάρκεια της γέννησης του Σύμπαντος γεννήθηκαν δύο στοιχεία, το Υδρογόνο και το Ήλιο. Όλα τα υπόλοιπα που υπάρχουν ελεύθερα στη φύση, γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων, στις θερμοπυρηνικές τους αντιδράσεις και στις επιθανάτιες αστρικές τους εκρήξεις. Άρα, αφού όλα τα χημικά στοιχεία που αποτελούν τα σώματά μας γεννήθηκαν στα άστρα, είμαστε κι εμείς αστρόσκονη. Κι όταν πεθάνουμε, τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται τα σώματά μας θα διασκορπιστούν παντού γύρω μας, ενώ άλλα θα ενσωματωθούν σε άλλα είδη ζωής.
Όπως μας λένε σήμερα οι σύγχρονοι βιολόγοι, το πρώτο ζωντανό κύτταρο στη Γη εμφανίστηκε πριν από τέσσερα περίπου δισεκατομμύρια χρόνια και οι απ’ ευθείας απόγονοί του διατρέχουν ολόκληρο το σώμα μας με τη μορφή των κυττάρων του αίματος που διατρέχουν τις φλέβες και τις αρτηρίες μας. Κυριολεκτικά καθένας από μάς σήμερα αναπνέει εκατοντάδες μόρια που είχαν στο παρελθόν αναπνεύσει, πριν από μας, ο Μωυσής, ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Σωκράτης. Είμαστε κυριολεκτικά αλληλένδετα δεμένοι μεταξύ μας και μ’ όλους όσοι πέρασαν πριν από μας. Βρισκόμαστε εδώ αυτή τη στιγμή γιατί το όνειρο κάθε κυττάρου είναι να γίνει δύο κύτταρα. Κι αυτά τα όνειρα γίνονται πάντα πραγματικότητα. Καθένας από μάς περιλαμβάνει μέσα του ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια κύτταρα, εκ των οποίων το 90% δεν είναι ανθρώπινα κύτταρα αλλά ξένοι μικροοργανισμοί. Κι όμως, τα σώματά μας αποτελούν μιαν ολάκερη κοινωνία, και χωρίς όλους αυτούς τους άλλους μικροοργανισμούς δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε ούτε μία στιγμή, ούτε ένα δευτερόλεπτο.
Και κάτι ακόμη. Καθένα απ’ αυτά τα ανθρώπινα κύτταρα διαθέτει 400 δισεκατομμύρια μόρια, τα οποία εκτελούν εκατομμύρια διαφορετικές δραστηριότητες ανάμεσα στα τρισεκατομμύρια των ατόμων από τα οποία αποτελούνται. Η συνολική χημική δραστηριότητα που εκτελείται στο εσωτερικό των κυττάρων μας είναι πραγματικά εκπληκτική. Οι βιολόγοι υπολογίζουν ότι εκτελούνται ένα τρισεκατομμύριο, τρισεκατομμυρίων ενέργειες κάθε στιγμή που περνάει. Αριθμητικά, μιλάμε για έναν αριθμό, ο οποίος αποτελείται από τη μονάδα ακολουθούμενη από 24 μηδενικά. Σ’ ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου το σώμα μας έχει εκτελέσει δέκα φορές περισσότερες δραστηριότητες απ’ όλα τ’ άστρα που υπάρχουν στο Σύμπαν. Σκεφτείτε το για λίγο! Αισθάνεστε καθόλου το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο εωτερικό του σώματός σας; Αισθάνεστε καθόλου το ένα τρισεκατομμύριο, τρισεκατομμυρίων δράσεις που συμβαίνουν ταυτόχρονα κάθε στιγμή που περνάει; Κι όμως, το σώμα σας δραστηριοποιείται τόσο καλά ώστε εσείς να μένετε απερίσπαστοι!
Λένε ότι η επιστήμη και η επιστημονική έρευνα μάς απελευθερώνει από τον ανθρωποκεντρισμό και τον εγωκεντρισμό μας. Και είναι αλήθεια, γιατί εμείς οι αστρονόμοι γνωρίζουμε πόσο μικροσκοπικός είναι ο πλανήτης μας και πόσο απέραντο είναι το Σύμπαν. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να κατανοήσουμε τη μικρότητα και το εφήμερο της παρουσίας μας στο Σύμπαν.
Ένας μεγάλος αστρονόμος είχε πει κάποτε ότι «ο άνθρωπος είναι το μέσο για το Σύμπαν να γνωρίσει τον εαυτό του», και ίσως αυτό να αποτελεί και τον καλύτερο προσδιορισμό μας γιατί είμαστε πράγματι αληθινά τέκνα του Σύμπαντος αφού είμαστε όλοι μας αστρόσκονη. Ταυτόχρονα, όμως, είμαστε προικισμένοι και με την ικανότητα να σκεφτόμαστε, να αισθανόμαστε και να διερωτόμαστε. Είναι η μοίρα μας, και ίσως ο σκοπός μας, να αναπτυσσόμαστε και να προοδεύουμε μόνο καθώς επιδιώκουμε να μάθουμε και να δώσουμε έννοια και σημασία στο Σύμπαν, στο οποίο ανήκουμε, σε μία ατέρμονη ίσως προσπάθεια ερευνών. Γι’ αυτό άλλωστε και ο σημερινός άνθρωπος, στην προσπάθειά του να κατανοήσει το Σύμπαν, δεν αντικρίζει εκεί έξω έναν εχθρικό και άδειο κόσμο. Βλέπει, αντίθετα, την υπόσχεση ενός πανέμορφου ταξιδιού προς την Ιθάκη των γνώσεων.
Διονύσης Π. Σιμόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου